Sahte ilaçların etkileri global çapta yıkıcı sonuçlar doğuruyor. İlaç sahteciliği, sağlık sistemlerine duyulan güveni zedelerken, ciddi sağlık riskleri de oluşturuyor, aslında önlenebilecek ölümlere yol açıyor ve mevcut sağlık krizlerini daha da derinleştiriyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) de bu acı gerçekleri ortaya koyan verileri paylaşmaya devam ediyor; DSÖ verilerine göre sahte ilaçlar yüzünden her yıl binlerce kişi hayatını kaybetmeye devam ediyor! Bu veriler durumun vehametini ortaya koyuyor ve güçlü ilaç takip sistem sistemlerine olan acil ihtiyaca dikkat çekiyor.

Dolayısıyla, bu acil ihtiyaca dönük olarak geliştirdiğimiz DrugXafe markalı İlaç Takip Sistemi’miz (İTS) teknolojik bir gelişmeden çok daha fazlasına dönüşüyor, halk sağlığını korumak için bir umudu simgeliyor. Hastalara ulaşan her bir ilacın gerçek ve güvenli olduğunu garanti eden DrugXafe, sahte ilaçların tehlikelerine karşı bir kalkan işlevi görüyor. Teknolojiyi hayat kurtarmak gibi asil bir misyonla birleştirerek halk sağlığı ve güvenliğinde önemli bir adımı ifade ediyor.

Bu başarı hikâyesi sahte ilaçların çok yönlü etkisini, DrugXafe’in bu ilaçlara karşı mücadeledeki kritik rolünü ve ilaç güvenliğinin çehresini global çapta nasıl yeniden şekillendirdiğini ortaya koyuyor. Bu yenilikçi sistemin karmaşık ayrıntılarını, uygulamasını, zorluklarını ve dikkate değer faydalarını keşfetmeye hazır mısınız?

Sahte İlaç Kullanımının Dünya Çapındaki Etkisi

Sahte ilaç kullanımının dünyanın her yerinde önemli sağlık sorunlarına ve hatta ölümlere yol açtığından bahsetmiştik. Şimdi, sahte ilaçların halk sağlığı üzerindeki beş temel etkisini verilerle gözler önüne serelim:

• Hastaların Beklenen Düzeyde Tedaviye Erişememesi: DSÖ raporlarına göre sahte ilaç tüketimi önlenebilir hastalıkların tedavisinde bile ölüme yol açıyor. Öyle ki, sadece zatürre özelinde 70.000 ila 160.000 ölümden söz etmek mümkün. 
• Sahte İlaçlardaki Zararlı Maddelerin Etkisi: Interpol raporları sahte ilaçların içinde cıva ve arsenik gibi zararlı maddelerin yanı sıra, inanılması güç bir şekilde fare zehri hatta çimento bulunduğunu tespit etti. Bir NCBI makalesiyse sahte ilaç kullanımının ekonomi üzerindeki yıkıcı etkilerini örnekledi, makaleye göre bu sorunun potansiyel mali etkisi yıllık 200 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. DSÖ verileriyse daha da ürkütücü çünkü her yıl yaklaşık bir milyon insanın sahte ilaçlar nedeniyle hayatını kaybettiğini ortaya koyuyor.
• Ekonomik Kayıplar ve Artan Ölüm Oranları: NCBI'nin bir diğer makalesi, sahte ilaçların global etkilerini ele alarak, dünya genelindeki ilaçların yaklaşık %10,5'inin standart altı veya sahte olduğunu vurguluyor. Sahte ilaçlardan kaynaklanan ekonomik kayıplara, artan hastalık ve ölüm oranlarına dikkat çekiyor. Üstelik son yıllarda Covid-19 pandemisi de belirli ilaçlara olan talebi artırarak standart altı veya sahte ürünlerin piyasada daha fazla yer bulmasına yol açtı. 

• Global Etki: OECD ve Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi (EUIPO) raporuna göre sahte ilaçlar sadece halk sağlığı için değil, aynı zamanda ekonomi ve çevre için de kritik bir tehdit yaratıyor. Bu durum, dünya genelindeki bireyleri, şirketleri ve hükümetleri etkilemeyi sürdürüyor. En kaygı verici sonuçlardan biriyse halk sağlığının gördüğü büyük zarar; tahminlere göre, her yıl 72.000 ile 169.000 çocuk, sahte ilaçlar nedeniyle zatürreden hayatını kaybediyor. Ayrıca, sahte sıtma ilaçlarının yılda yaklaşık 116.000 ölüme neden olduğu düşünülüyor. 

Öte yandan sahte ilaçların ekonomik etkisi de oldukça büyüktür. Örneğin, Avrupa Birliği’nin (AB) sahte ilaçlar nedeniyle kaybettiği miktar yaklaşık 1,7 milyar Euro! Ayrıca, bu sahte ilaçlardan olumsuz etkilenen hastaların tedavisinin ek maliyetlerini de hesaba katmak gerekiyor. 

Sahte ilaç üretimi, düzenlenmemiş ve tehlikeli uygulamalar nedeniyle sadece insanları değil, çevreyi de zehirliyor. Ayrıca, organize suçları artırması ve ilaç sektöründe ve ilgili sektörlerde yol açtığı önemli iş kayıplarıyla yarattığı sosyal etkileri de günbegün derinleşiyor. Örnek verecek olursak, sadece AB'de, 80.000'den fazla işin bu nedenle kaybedileceği tahmin ediliyor.  

İlaç Politikalarının Etkisi

Sahte ilaçların yarattığı bu global ve karmaşık zorluklarla mücadele etmek için kapsamlı bir yaklaşım şarttır. Bu sorunla mücadele etmek için güçlü ve dikkatle oluşturulmuş düzenlemeler, gelişmiş takip ve izleme sistemleri ve toplumsal bilincin artırılması gibi farklı boyutları birleştiren ilaç politikalarının önemi yadsınamaz. Bu politikalar ilaç kalitesi, güvenliği ve verimliliği için sağlam bir temel oluşturma sürecinde önemli bir rol üstlenmeye devam ediyor. 

Bu bağlamda, DrugXafe gibi yenilikçi çözümlerle desteklediğimiz etkili ilaç politikalarının sahte ilaçların yayılmasına karşı mücadelede ne kadar kritik olduğunu inceleyeceğiz.

DrugXafe’in gücüyle sahte ilaçlarla mücadelede her zaman ön saflarda yer aldık. Bu yenilikçi yaklaşım sayesinde hasta güvenliğinin artmasına ve ilaç tedarik zincirinin bütünlüğünün korunmasına destek olduk. Nasıl başardığımızı göstermek için DrugXafe’in hikâyesini inceleyelim.

DrugXafe Nedir?

DrugXafe markalı İlaç Takip Sistemi (İTS), ilaç güvenliğini ve regülasyonlara uyumu önemli ölçüde geliştiren “amiral gemisi” diyebileceğimiz bir teknoloji olarak tanımlanabilir. İlk olarak 2010 yılında Türkiye'de başlatılan bu çığır açıcı uygulama, global ilaç takibi ve izlemesi için o güne kadar görülmemiş bir model sunmayı başardı.

DrugXafe’in başarısının sırrı her ilaç kutusunu üreticiden son tüketiciye kadar benzersiz bir şekilde tanımlama ve izleme kapasitesinde gizli; böylece tedarik zincirindeki ilaçların özgünlüğünü ve güvenliğini garanti altına alıyor.

DrugXafe, üreticilerden eczanelere kadar ilaç sektöründeki her paydaşın entegre olduğu sofistike bir platformda çalışıyor. Her ilaç kutusu özgün bir tanımlayıcıyla (2D Data Matrix kodu) serileştiriliyor ve ardından tedarik zinciri boyunca her aşamada takip ediliyor ve izleniyor. Bu kodda Global Ticari Ürün Numarası (GTIN), Seri Numarası (SN), Son Kullanma Tarihi (XD) ve Parti Numarası (BN) gibi kritik bilgiler yer alıyor. Bu sistem, sunduğu gerçek zamanlı izleme ve veri toplama olanaklarıyla ilaç dağıtım profili ve kullanımı hakkında paha biçilmez içgörüler sağlıyor.

Ayrıca, bu güçlü takip ve izleme sisteminin bir de mobil uygulaması var. DrugXafe Mobil, kullanıcıların temel ilaç bilgilerine, yan etki bildirimlerine, son kullanma tarihlerine ve en yakın eczanelere anında ulaşması için geliştirdiğimiz yenilikçi bir çözüm olarak fark yaratıyor. Bu kullanıcı dostu uygulama, kullanıcıların ilaçlarındaki veri matrisini hızla taramalarını sağlayarak konum ve zamandan bağımsız bir biçimde doğru ve ayrıntılı bilgilere ulaşmalarına imkân tanıyor.

Pratik Çözümler: DrugXafe'in Faydaları

Güvenli İlaçlara Erişim

Merkezi kontrol mekanizmasına sahip pazarlarda sahte ve gerçek ilaçları ayırt etmek kolaylaşıyor. Bazı ülkeler ilaç ambalajlarında hologram kullanmaya çalışsa da bunların etkili çözümler sunacağı garanti edilemiyor. İdeal çözüm, DrugXafe’te olduğu gibi, her ilaç kutusunun benzersiz bir şekilde tanımlanması, serileştirilmesi ve merkezi bir sistem aracılığıyla takip edilmesi ve izlenmesi olarak kabul ediliyor.

Global Sağlık Güvenliği

DrugXafe’i başarıyla uygulayarak global sağlık güvenliğine önemli katkılar sağlıyoruz. Tedarik zincirini izlemek için ideal bir çerçeve ve güçlü özellikler sunan bu sistem, hastalara yalnızca orijinal ve güvenli ilaçların ulaşmasını garanti altına alıyor.

Sahte İlaçlarla Mücadele

Sistemimiz, piyasadaki sahte ilaçları tespit edip ortadan kaldırma sürecinde önemli bir rol oynuyor. Hayat kurtarmak gibi asil bir görevin yanı sıra ilaç üreticilerinin itibarını da koruyor.

Ekonomik Faydalar

DrugXafe, dolaylı olarak ulusal ekonomiye de önemli katkılar sağlıyor. İlaç sektörünün yatırımlarını korurken, fonları gerçekten de sağlık hizmetlerinin gelişmesi için yönlendiriyor.

Sahte İlaçların Ulusal Ekonomiye Olumsuz Etkisini Dindirmek

Sahte ilaçların halk sağlığına ve ekonomiye yönelik büyük tehditleri olduğundan bahsetmiştik. En büyük sorun, elbette, hastaların sağlığını olumsuz etkilemesi ve yaşam kalitelerini düşürmesi olarak görülüyor. Sahte ilaçlar etkisiz tedavilere ve artan sağlık hizmeti maliyetlerine, dolayısıyla zaman ve kaynak israfına yol açıyor.

Stok Yönetimi

DrugXafe, sadece orijinal ilaçların stoklanmasını sağlayarak hem hasta güvenliğini artırıyor hem de maliyetleri düşürüyor. Böylece, envanter yönetimini optimize ediyor ve verimliliği artırıyor.

Etkili Geri Çağırma

DrugXafe; hatalı üretim, sık görülen yan etki veya kalıcı etki gibi nedenlerle geri çağrılmasına karar verilen belirli ilaç partilerini hızlıca tespit edip piyasadan çekiyor. Bu sayede hem hastaları olası risklerden koruyor hem de genel bir panik havası yaşanmasını önlüyor. Bu hedeflenmiş geri çağırma yaklaşımı sayesinde halkın ilaçlara olan güveni korunuyor.

Yan Etkileri Bildirme

Hastalar, DrugXafe Mobil aracılığıyla ilaçların yan etkilerini kolayca ilgili bakanlığa bildirebiliyor. Yan etkilerin bildirilmesi de ilaç güvenliğinde laboratuvar araştırmaları, blok satışa kapama ve geri çağırma süreçleri kadar kritik önem taşıyor.

Veriye Dayanan Kararlar

Sistem, muazzam miktardaki ilaç dağıtım ve kullanım verisinin toplanmasını ve analiz edilmesini kolaylaştırıyor. Bu veriler, daha etkili sağlık politikalarının şekillendirilmesine ve olası salgınların veya sağlık krizlerinin tespit edilmesine destek oluyor.

Regülasyonel Uyumluluğu Güçlendirme

DrugXafe, düzenleyici kuruluşların ilaç güvenliği standartlarına uymasına destek oluyor. Sistemin sunduğu şeffaf ve doğru veriler, ilaç şirketlerinin yasal ve etik düzenlemelere uymasını kolaylaştırarak ilaç güvenliğini artırıyor.

Düzenli denetim ve kontrol mekanizmalarıyla desteklenen bu sistem, global en iyi uygulamalara -örneğin ürün tanımlama ve veri paylaşımı için gerekli GS1 standartlarına- uygun olarak çalışıyor.

DrugXafe’in Hayata Geçirilmesi Süreci

Türkiye’de 2010 yılında kullanıma açılan DrugXafe, ilaç güvenliğini sağlama ve sahte ilaçlarla mücadelede önemli bir ilerlemenin ana temsilcisine dönüştü. Sağlık Bakanlığı’nın başlattığı bu takip ve izleme sistemi, üreticilerden eczanelere kadar ilaç tedarik zincirindeki pek çok paydaşı bir araya getirdi.

Tasarlanma aşamasında dünya genelindeki en iyi uygulamalar araştırılsa da DrugXafe, Türkiye’ye özgü sağlık hizmetleri ihtiyaçlarına ve regülasyonlara göre özelleştirildi. Bu özenli planlama sayesinde DrugXafe, ilaç güvenliğinde global bir referans noktası niteliğini kazandı.

DrugXafe, yarattığı etki ve yenilikçi yöntemleri nedeniyle saygın bir bağımsız kuruluş olan ve dünyanın en önemli denetim şirketlerinin yer aldığı “Büyük Dörtlü”nün bir parçası olan PricewaterhouseCoopers (PWC) tarafından 2015’te düzenlenen bir raporda ilaç sektöründe “İlaç Sektöründe “En İyi Uygulama” olarak değerlendirildi. Ayrıca 2016 yılında Birleşmiş Milletler’in Dünya Bilgi Toplumu Zirvesi (WSIS) DrugXafe'i e-Sağlık alanında dünya çapında en iyi 5 projeden biri olarak kabul etti.

Türkiye'deki büyük başarının ardından, DrugXafe'i geliştiren Tiga Sağlık Teknolojileri ekibi olarak bu sistemi 2018’de Suudi Arabistan’a ve 2023’te Katar’a taşıdık. Artık, üç ülkede de tüm ilaçlar DrugXafe’yle takip ediliyor ve izleniyor; bu da geliştirilen kapsamlı ve uçtan uca yaklaşıma yönelik global talebi ve yarattığı etkinin en önemli göstergesidir. Türkiye’nin ardından Suudi Arabistan’daki sistemin başarısıyla da kazandığımız 2020 tarihli WSIS e-Sağlık Şampiyon Proje ödülü, sistemin mükemmelliğine, ilaç güvenliğine ve ilaç takibini global ölçekte dönüştürmekteki hayati rolüne dair bir başka kanıttır.

Etki Analizi

Sistemin en belirgin etkisi, piyasadaki sahte ilaç oranını düşürmesi ve bu gelişmenin halk sağlığı sonuçlarının iyileşmesine doğrudan katkı sağlaması oldu. DrugXafe, gerçek zamanlı takip ve izleme gücü sayesinde etkili geri çağırma süreçleri başlatmaya ve kalite sorunlarını hızla düzeltmeye de destek oluyor.

Ekonomik etkilerini değerlendirecek olursak, DrugXafe, sadece yasal ilaç üreticilerinin ve dağıtımcılarının yatırımlarını korumakla kalmıyor, tüketicilerin ilaçlara olan güvenini artırarak tüm ilaç sektörünü ciddi ölçüde güçlendiriyor. Ayrıca, sistemin veri toplama özelliğinin geniş kapsamı sayesinde sağlık politikaları ve karar alma süreçlerinde veriye dayalı bir yaklaşım benimseniyor.

Global Sağlık Sektöründeki Rolümüz

Rolümüz teknolojik inovasyonun ötesine uzanıyor, üstelik bunu dünya genelinde ilaç güvenliği ve bütünlüğüne olan yaklaşımı yeniden şekillendirerek başarıyor. Sahte ilaçlarla mücadele için güvenilir bir çözüm sunarak, ilaçların etkinliğini ve güvenilirliğini artırıyor, böylece dünya genelinde milyonlarca hastanın hayatına dokunuyoruz. Başarı hikâyemizin temelindeyse şu bileşenler yatıyor:

• Sektörel standartları belirleme
• Halk sağlığına katkı sağlama
• Şeffaflığı teşvik etme

DrugXafe yalnızca sahte ilaçlar için bir çözüm değil; başarısıyla sağlık bilişiminde bir yenilik ve güven umudunun da sembolü. Gelecekte yapay zekâ gibi yeni teknolojilerle uyum ve entegrasyon potansiyeli, global sağlık güvenliğini artırmak için yeni ufuklar doğuruyor. Mükemmelliğe giden yolculuklara ve yeniliğe olan bağlılığımız, teknoloji ve ileri görüşlülüğün herkes için daha güvenli ve sağlıklı bir dünya yaratmak üzere nasıl birleşebileceğinin parlak bir örneğini sunuyor.

Geleceği birlikte şekillendirelim!